Renovatie, isolatie én all-electric warmtepomp leiden tot energielabel A++

Woonveste in Drunen verhuurt zo’n 5600 sociale huurwoningen in diverse Noord-Brabantse gemeenten. Zo’n zevenhonderd woningen daarvan dragen energielabel E, F, G. De woningcorporatie heeft inmiddels een succesvolle start gemaakt met de renovatie en verduurzaming van de eerste woningen. Opvallend: de bestaande woningen worden waar mogelijk direct gasloos gemaakt. ‘We leggen de lat hoog als het gaat om onze duurzame ambities’, zegt Roland van Ginderen, projectleider bij Woonveste.

‘74 van in totaal circa 350 woningen in Vlijmen zijn als eerste aan de beurt’, vertelt Roland van Ginderen. ‘Ze zijn gebouwd tussen 1960 en 1970. We hebben daarom eerst uitgebreid laten onderzoeken of we ze beter konden slopen of renoveren. Maar technisch gezien waren er voldoende mogelijkheden om deze woningen toekomstbestendig te maken. Wat volgde was een uitgebreid voortraject, waarbij onderzoek werd gedaan naar de verschillende oplossingsrichtingen. Uiteindelijk is er gekozen voor volledige isolatie van de schil: van het dak, de kozijnen en het glas tot de spouwmuren en de vloer. En installatietechnisch een nieuw ventilatiesysteem, een all-electric warmtepomp en lage temperatuur radiatoren als afgiftesysteem.’

Knaapen uit Son verzorgde in opdracht van Woonveste de totale planvorming, regie en coördinatie. ‘Wij kiezen bij dit soort omvangrijke projecten bewust voor ketensamenwerking’, zegt Daniëlla van Sambeek, planontwikkelaar bij Knaapen. ‘We hebben als eerste een bouwteam samengesteld, met daarin onder meer Woonveste, Heikant Installatie en Knaapen. Bovendien hebben we samen fabrikant Nefit Bosch benaderd. Zo’n stevig samenwerkingsverband zorgt voor gedeelde ambitie, betrokkenheid, kennisuitwisseling, onderlinge afstemming, efficiency en een gezamenlijke duurzame aanpak optimaal samenkomen. Een goede voorbereiding is bij dit soort omvangrijke projecten dé basis voor succes.’

Niet alleen de verduurzamingsopgave was volgens Roland van Ginderen een flinke uitdaging. ‘Het is essentieel dat je bewoners vroegtijdig meeneemt in wat er allemaal in hun woning gaat gebeuren. Ze hebben uiteraard allerlei vragen. Wat staat ons thuis te wachten? Een warmtepomp, wat is dat eigenlijk? En hoeveel bespaar ik met zo’n nieuwe installatie en al die isolatiemaatregelen? Kortom: gaan we er wel echt op vooruit? Ook bleven huurders tijdens de werkzaamheden in hun woning. Tel daarbij op dat je toestemming moet hebben van minimaal 70% van de bewoners. Dat alles vraagt om zorgvuldige bewonerscommunicatie. Niet alleen voor, maar ook tijdens én na afloop van het bouwproject.’

Knaapen pakte die bewonerscommunicatie samen met de wijkregisseur van Woonveste en de bouwteamleden grondig aan. ‘Het is belangrijk dat je bewoners stapsgewijs laat wennen, want er komt in één keer veel op hen af’, aldus Daniëlla van Sambeek. ‘We hebben onder meer een informatiemarkt georganiseerd. Daar had Nefit Bosch ook een showmodel van de Compress 5800i luchtwarmtepomp en een brochure voor de bewoners geregeld. Belangrijk, want veel bewoners kennen het fenomeen warmtepomp niet.’

Mede daarom kunnen geïnteresseerde bewoners volgens Roland van Ginderen ook een kijkje nemen in de tijdelijke modelwoning in de wijk. ‘Daar zien zij met eigen ogen hoe hun woning wordt gerenoveerd en verduurzaamd en ook de all-electric warmtepomp van Nefit Bosch draait er. De uitvoerder houdt er zelf het energieverbruik van de warmtepomp dagelijks bij. Ook weer zo’n stukje praktische voorlichting waarmee we bewoners tegemoetkomen. Alle inspanningen bij elkaar hebben ertoe geleid dat 85% van alle bewoners akkoord ging met onze plannen. En dus zijn we inmiddels voortvarend van start gegaan.’

Heikant Installatie is bij de verduurzaming van de woningen in Vlijmen verantwoordelijk voor het installatietechnische gedeelte. ‘Dat de oude cv-installatie ook al op de begane grond hing en de woning over een ruime bijkeuken beschikt, maakte de plaatsing van de binnenunit van de warmtepomp vrij eenvoudig’, vertelt Nicky Martens, eigenaar van Heikant Installatie. ‘We hebben in het voortraject goed onderzocht wat in de tuin de beste plek voor de buitenunit zou zijn. Dat hebben we door een onafhankelijke partij laten doen en we hebben ook zelf diverse tests gedaan. Je zit hier immers dicht op de erfgrens met de buren en wil eventuele geluidsoverlast voorkomen. Plaatsing aan de achterzijde van de bijkeuken bleek de beste optie. We hebben bewust gekozen voor de Bosch Compress 5800i all-electric luchtwarmtepomp. We hadden er nog nooit eerder mee gewerkt, maar mijn monteurs en ik zijn er zeer tevreden over. Het is een zeer eenvoudig te installeren monoblock. Hij is fluisterstil, het is de meest geluidsarme in zijn soort. Bovendien draait deze warmtepomp op propaan. Een milieuvriendelijk en veilig koudemiddel, dat ook hoge aanvoertemperaturen mogelijk maakt en waarmee wordt voorgesorteerd op de uitfasering van F-gassen.’

Ook over de samenwerking met Nefit Bosch is Nicky Martens zeer tevreden. ‘Al vanaf de eerste fase van dit project is er technische ondersteuning verleend’, legt Patrick Duijnstee, pre-sales elektrificatie specialist van Nefit Bosch, uit. ‘Het samen met Heikant Installatie technisch voorbereiden van het project, de installatie van de eerste warmtepomp in de uitvoerderswoning, ondersteuning tijdens de overige installatiewerkzaamheden en de inbedrijfstelling en naregeling van de te plaatsen warmtepompen. Ook zorgen we standaard voor alle technische documenten en een handige checklist.’

Sipke Smit Sibinga, key accountmanager van Nefit Bosch vult aan: ‘Bovendien hebben de monteurs van Heikant Installaties een training gevolgd in ons trainingscentrum in Deventer. Helemaal op maat gemaakt, voor dit type warmtepomp en dit project. Je ziet hier dat het werkt. Het eindresultaat ziet er prima uit. Er staat in de eerste woningen een strak aangelegde, uiterst zorgvuldig geïnstalleerde, optimaal ingeregelde en uitstekend presterende warmtepompinstallatie.’

Nicky Martens benadrukt nogmaals de fijne samenwerking met de fabrikant. ‘Nefit Bosch is een groot bedrijf, maar de lijnen zijn kort en je hebt te maken met vaste, betrokken contactpersonen. Dat maakt dat er ook echt sprake is van kennisuitwisseling en efficiency ontstaat. In totaal neemt de totale renovatie en verduurzaming van een woning zo’n twee maanden in beslag. De vervanging van de cv-installatie door de all-electric warmtepomp duurt maar één dag’, aldus Nicky Martens. ‘Daar komen dan alleen nog de inbedrijfstelling en het finetunen - de naregeling - bij. Dat is essentieel, want daarmee bereik je optimaal comfort en maximale energieprestaties.’

‘De eerste 18 woningen zijn inmiddels grondig geïsoleerd, gerenoveerd en voorzien van een all-electric warmtepomp’, vertelt Roland van Ginderen. ‘Dat is inderdaad uitstekend gegaan. Huurders zijn óók zeer tevreden: bij de eerste tien woningen scoorden we een 8,5 op het gebied van huurderstevredenheid. Dat praat zich ook rond in de wijk richting bewoners die nog aan de beurt komen, waardoor het vertrouwen steeds verder groeit. Al met al is dit een uitstekende blauwdruk om de volgende woningen in deze wijk aan te pakken. Daarna pakken we door naar andere wijken en plaatsen. Met als doel dat alle huurders van onze huidige E, F en G woningen allemaal een comfortabel en energiezuinig huis krijgen dat voldoet aan ‘de Standaard isolatie voor woningcorporaties’ en waar mogelijk gasloos is (energielabel A of beter). Het enige waar wij mee moeten dealen is dat ook in onze regio sprake is van netcongestie. Dat betekent dat we in woningen soms de cv-ketel tijdelijk laten hangen en laten doordraaien. Zodra de netbeheerder Enexis gereed is en groen licht geeft, gaat de ketel eruit en de woning van het gas. We gaan dus gestaag door.’