Wordt groene waterstof het nieuwe aardgas?

Decorative brandbar

13-05-2024

Wordt groene waterstof het nieuwe aardgas?

Groene waterstof als vervanger voor aardas. Het is een veelbesproken onderwerp, maar is dit slechts een droom of een tastbare oplossing voor de energietransitie? Markus Baumeister, Director Engineering bij Nefit Bosch, neemt ons mee in zijn visie op deze kwestie. Hij werpt een kritische blik op de discussie, belicht de nuances en deelt zijn inzichten over waarom waterstof een cruciale rol zou kunnen spelen - niet alleen in de industrie en het zware transport, maar ook in onze eigen woonwijken.

Groene waterstof wordt dus straks het nieuwe aardgas bij mensen thuis?

‘Dat zou kunnen. Maar niet voor iedereen. De energietransitie in woonwijken kent niet één oplossing. Welke installatieoplossing in jouw woning mogelijk is, hangt af van de wijkplannen en keuzes die gemeenten en netbeheerders maken. Soms is dat de aansluiting van een wijk op een warmtenet. In andere wijken zal gekozen worden voor individuele verwarming van woningen met (hybride) warmtepompen. Ook zullen er wijken komen waar waterstof de energiedrager wordt. Dan heb je een toestel nodig dat op waterstof kan draaien. Ook zien we goede kansen voor hybride combinaties. Momenteel worden veel hybride warmtepompen geplaatst. Op den duur zou je de cv-ketels uit die installaties kunnen halen en deze zonder grote aanpassingen vervangen door een waterstofketel. ’

Je hoeft dus niet te kiezen voor óf een warmtepomp óf een waterstofketel?

‘Nee, sterker nog: je kunt nu al kiezen voor de hybride combinatie van een warmtepomp en een op aardgasgestookte HR-ketel. De ketel springt alleen bij op piekmomenten in de warmtevraag. Daarmee kun je direct tot 70% op je aardgasverbruik besparen. Gewoon met bestaande radiatoren als afgiftesysteem. En zelfs als je woning niet optimaal is geïsoleerd is. Gaat jouw wijk op termijn over op waterstof, dan is de waterstofketel de ideale vervanger van de hr-ketel. Je houdt de warmtepomp en vervangt alleen de hr-ketel. Of je hebt tegen die tijd misschien al een waterstof-ready ketel. Met een hybride warmtepomp in combinatie met een waterstoftoestel heb je dan een hybride installatie, met hetzelfde comfort en hetzelfde rendement als de vertrouwde HR-ketel, maar dan compleet aardgasloos en zonder CO2-uitstoot.’

In welke woningen biedt de hybride combinatie van een warmtepomp en een waterstofketel vooral uitkomst?

‘Met name in oude, slecht geïsoleerde woningen. Die kun je met een elektrische warmtepomp alleen tegen hele hoge kosten warm houden. Daarvoor biedt een hybride waterstofoplossing uitkomst. Maar ook voor andere minder goed geïsoleerde woningen zonder lagetemperatuur verwarming. Die kun je weliswaar met de nieuwe generatie warmtepompen goed warm houden, maar het opwarmen van de woning is vaak een probleem. Dat redt de warmtepomp niet alleen. Voor die eerste piek in de warmtevraag kun je dan de waterstofketel inzetten, waarna de hybride warmtepomp het volledig overneemt. Bovendien werkt de waterstofketel als back-up, op heel koude dagen. Hybride is dus een uiterst efficiënte oplossing om oudere woningen zonder aardgas en CO2-uitstoot duurzaam te verwarmen.’

Kunnen de huidige ketels niet werken op waterstof?

‘Nee, ze werken niet op 100% waterstof. De opvolger van de traditionele hr-ketel is de waterstof-ready ketel. Deze kan werken op aardgas, maar is technisch voorbereid voor waterstof. Wordt er in jouw wijk overgegaan naar waterstof, dan kan een installateur de ketel snel en eenvoudig omzetten, zodat jouw ketel vanaf dat moment niet meer op aardgas, maar op 100% waterstof draait. Met een gewone HR-ketel kan dat niet. Het kan ook zijn, dat het gasbedrijf waterstof gaat toevoegen aan aardgas. De meeste nieuwere hr-toestellen kunnen zo’n mengsel van aardgas met tot 20% waterstof aan. Dat is dan de eerste besparing op de fossiele brandstof aardgas en dus op CO2-uitstoot.’

Wat is het verschil tussen de bekende hr-ketel en een waterstofketel?

‘De buitenkant en het formaat van een waterstofketel zijn min of meer gelijk aan die van een HR-ketel. Consumenten zijn al decennialang vertrouwd met dit type toestel, overigens een echt Nederlandse uitvinding die begin jaren 80 door Nefit als eerste op de markt werd gebracht. Ook de kwaliteit, de betrouwbaarheid, de prestaties én het comfort zijn gelijk aan die van de vertrouwde hr-ketel. Ik denk dat veel mensen dat een prettig idee vinden. In ons ontwerp houden we de brander, het gasblok, de ventilator en de elektronica van een waterstofketel zoveel mogelijk gelijk aan die van de huidige hr-ketels. Het belangrijkste verschil zit ‘m in de vlamdetectie met behulp van een speciale sensor en specifiek voor waterstofverbranding ontwikkelde software. De verbranding van waterstof is namelijk anders dan die van aardgas.’

Maar eerst is dus de industrie aan de beurt om over te gaan op waterstof. Wat doet Bosch daarin?

‘Bosch levert op dit moment al waterstofketels en H2 Ready ketels voor de industrie. De meeste grootvermogensketels draaien nu nog voornamelijk op aardgas of biogas, maar we zien in dit segment een groeiende vraag naar waterstofketels. Ze worden toegepast in industriële complexen en processen, hulpwarmtecentrales van duurzame stadswarmtenetten, grote bedrijfsgebouwen, waterzuiveringsinstallaties enzovoort. Kleinere vermogensvarianten worden toegepast in utiliteitsgebouwen en wooncomplexen. Ook hier hangt de vraag natuurlijk samen met de beschikbaarheid van groene waterstof. De komende jaren gaat er wat dat betreft veel gebeuren. ‘

Nefit Bosch

Auteur / schrijver bij Nefit Bosch